Quy tắc & cách phát âm chuẩn theo bảng phiên âm tiếng Anh IPA

IPA – International Phonetic Alphabet là bảng ký hiệu ngữ âm quốc tế mà bạn cần phải nắm vững khi học tiếng Anh giao tiếp. Bảng IPA trong tiếng Anh giúp bạn biết cách đọc từng nguyên âm và phụ âm, từ đó cải thiện phát âm tiếng Anh chuẩn. Dưới đây là bài viết tổng hợp các nguyên tắc giúp phát âm chuẩn quốc tế theo bảng phiên âm tiếng Anh IPA và hướng dẫn cách học phát âm tiếng Anh từ cơ bản đến nâng cao.

Bảng phiên âm IPA và quy tắc phát âm chuẩn quốc tế theo bảng phiên âm tiếng Anh IPA

Bảng phiên âm tiếng Anh IPA (International Phonetic Alphabet) là bảng ký hiệu Ngữ âm quốc tế. Phiên âm tiếng Anh là các ký tự Latin được ghép lại tạo thành cách đọc cho một từ. Đây là hệ thống các ký hiệu ngữ âm được các nhà ngôn ngữ học tạo ra và sử dụng nhằm thể hiện các âm tiết trong tiếng Anh (bao gồm cả phụ âm và nguyên âm trong tiếng Anh) một cách chuẩn xác và riêng biệt.

Bản IPA gồm 44 âm cơ bản trong đó có: 20 nguyên âm và 24 phụ âm.

Các âm trong bảng phiên âm tiếng Anh quốc tế được chia thành 2 phần: âm hữu thanh và âm vô thanh. Cùng tìm hiểu âm hữu thanh và âm vô thanh ELSA Speak đã đề cập tại Nguyên âm và phụ âm.

Giải thích các ký tự trên bảng IPA tiếng Anh:

Chiều dọc:

– Vowels : Nguyên âm

– Consonants: Phụ âm

Chiều ngang:

– Monophthongs: Nguyên âm ngắn

– Diphthongs: Nguyên âm dài

>> Xem thêm: Top 5 trang Web học nghe nói tiếng Anh online miễn phí tốt nhất

Cách luyện phát âm 44 âm trong tiếng Anh chuẩn quốc tế cho người mới bắt đầu

Hầu hết, người học tiếng Anh đều nhận thấy: “có quá nhiều điều cần phải thành thạo nếu muốn phát âm tiếng Anh chuẩn“.

Từ 44 âm cơ bản trong bảng phiên âm quốc tế IPA đến hàng trăm, hàng nghìn cụm âm phát âm khó khác, các hiện tượng ngữ âm từ cơ bản đến nâng cao: trọng âm, nuốt âm, nối âm,…

Điều này làm cho rất nhiều người ngán ngẩm và bỏ cuộc ngay khi vừa mới bắt đầu, vì vậy hãy chọn những cách học có thể tạo động lực cho bản thân. 

Cách học phát âm tiếng Anh 1: Luyện tập cơ miệng

Trước khi học cách phát âm tiếng Anh chuẩn, bạn cần luyện tập cơ miệng dẻo dai, làm quen với những khẩu hình miệng khi phát âm tiếng Anh. Điều này giúp bạn phát âm tiếng Anh chuẩn và hay hơn khi giao tiếp, đồng thời còn để tránh các trường hợp bị hụt hơi, cứng miệng khi nói.

Một số dạng bài tập có sẵn trên internet bạn có thể tham khảo: luyện tập cơ miệng, thổi hơi qua miệng, bài tập cơ lưỡi, cách lấy hơi từ bụng,…

Cách luyện phát âm tiếng Anh 2: Học quy tắc ngữ âm cơ bản – bảng phiên âm tiếng Anh IPA

Bảng phiên âm quốc tế IPA được chia thành 2 phần chính rõ rệt.

Phần phía trên chính là nguyên âm gồm 2 phần nhỏ hơn: nguyên âm đơn và nguyên âm đôi. Khi học, bạn cần học cả cách đọc và cách viết phiên âm tiếng Anh. Phần bên dưới là Phụ âm (consonants). Nhiều người có suy nghĩ, học tiếng Anh giao tiếp cơ bản thì không cần thiết phải học cách đọc và viết phiên âm tiếng Anh. Đây là quan điểm sai lầm khiến bạn học tiếng Anh mãi không tiến bộ.

Khi học bảng phiên âm quốc tế IPA, chúng ta sẽ học lần lượt từ Nguyên âm đơn, Nguyên âm đôi đến Phụ âm. Về lâu dài, bạn có thể hình thành cách đọc tiếng Anh không cần phiên âm.

• Nguyên âm (vowel sounds)

Những dao động của thanh quản hay những âm khi ta phát ra âm không bị cản trở bởi luồng khí đi từ thanh quản lên môi được gọi là nguyên âm. Nguyên âm có thể tự đứng riêng biệt hoặc đứng trước hoặc sau các phụ âm và bao gồm 12 nguyên âm đơn và 8 nguyên âm đôi.

• Nguyên âm đơn (Monophthongs)

Bao gồm 12 nguyên âm đơn tất cả, chia thành 3 hàng và 4 cột. Với các nguyên âm đơn, bạn nên học theo từng hàng.

• Nguyên âm đôi (Diphthongs)

Hai nguyên âm đơn khác nhau sẽ ghép thành nguyên âm đôi. Với các nguyên âm đôi, bạn nên học theo các cột.

• Phụ âm (consonants)

Phụ âm là âm phát từ thanh quản qua miệng hay những âm khi phát ra thì luồng khí từ thanh quản lên môi bị cản trở, bị tắc. Ví dụ như lưỡi va chạm với môi, răng, 2 môi va chạm… trong quá trình phát âm. Chỉ khi được phối hợp với nguyên âm, phụ âm mới phát ra thành tiếng trong lời nói.

Hướng dẫn cách phát âm chuẩn từng âm trong bảng IPA tiếng Anh:

Nguyên âm	Mô tả	Vị trí môi và lưỡi	Ví dụ
/ ɪ /	Tương tự cách phát âm “i” của tiếng Việt nhưng phát âm rất ngắn ( = 1/2 âm i)	Môi hơi mở rộng sang 2 bên Lưỡi hạ thấp	kit /kɪt/, bid bɪd/
/i:/	Âm i dài, kéo dài âm “i”, âm phát trong khoang miệng chứ không thổi hơi ra	Môi mở rộng sang 2 bên như đang cười. Lưỡi nâng cao	key /kiː/,  please /pliːz/
/ ʊ /	Âm “u” ngắn. Phát âm tương tự “ư” của tiếng Việt. Không dùng môi để phát âm này mà đẩy hơi rất ngắn từ cổ họng	Hơi tròn môi. Lưỡi hạ thấp	good /ɡʊd/, put /pʊt/
/u:/	Âm “u” dài, kéo dài âm “u”, âm phát trong khoang miệng chứ không thổi hơi ra	Môi tròn. Lưỡi hạ thấp	goose /ɡuːs/, school /sku:l/
/ e /	Giống âm “e” của tiếng Việt nhưng phát âm rất ngắn	So với /ɪ/, mở rộng môi hơn, lưỡi hạ thấp.	dress /dres/, test /test/
/ ə /	Giống âm “ơ” của tiếng Việt nhưng phát âm ngắn và nhẹ hơn.	Môi hơi mở rộng. Lưỡi thả lỏng	about /ə’baʊt/, butter /ˈbʌt.ər/
/ɜ:/	Âm “ơ” cong lưỡi, phát âm âm /ɘ/ rồi cong lưỡi lên, âm phát trong khoang miệng	Môi hơi mở rộng. Cong lên, chạm vào vòm miệng trên khi kết thúc âm	burn /bɜːn/, birthday /ˈbɜːθdeɪ/
/æ/	Âm a bẹt, hơi lai giữa âm “a” và “e”, cảm giác âm bị đè xuống	Miệng mở rộng. Môi dưới hạ thấp xuống. Lưỡi hạ rất thấp	square /skweə(r)/, fair /feər/
/ɔ:/	Giống hát âm âm o như tiếng Việt rồi cong lưỡi lên, âm phát trong khoang miệng.	Môi tròn. Lưỡi cong lên, chạm vào vòm miệng trên khi kết thúc âm	ball /bɔːl/, law /lɔː/

>>> Xem thêm cách đọc các âm còn lại tại: Cách phát âm 44 âm trong bảng IPA

Học thêm cách phát âm tiếng Anh chuẩn như người bản xứ tại video dưới đây:

Lưu ý:

Sau khi học bảng IPA tiếng Anh, bạn buộc phải nắm thật vững 8 âm cốt lõi trong tiếng Anh: /iː/, /ɜː/, /ɑː/, /eɪ/, /dʒ/, /j/, /θ/, /l/. 8 âm này có tần số xuất hiện cao trong các từ tiếng Anh.

Đây cũng là những âm khó nhất đối với người Việt đang học tiếng Anh vì khẩu hình không giống với bất kỳ âm nào trong tiếng Việt cả.

Để học các âm này một cách hiệu quả, bạn nên đưa vào sự so sánh giữa chúng để nhận ra sự khác biệt. Điều quan trọng là hãy kiên trì luyện tập đều đặn mỗi ngày và thực hành thật nhiều.

Nếu bạn cảm thấy khó khăn hoặc chán nản, bạn có thể đa dạng hóa các hình thức học mỗi ngày. Chẳng hạn như: luyện tập theo video các video hướng dẫn phát âm, ghi âm lại giọng của mình và so sánh, học cùng bạn bè, kết hợp phương pháp học phát âm tiếng Anh cùng ELSA Speak,… Bên cạnh đó, khi bắt gặp từ vựng nào, bạn nên tra phiên âm tiếng Anh của chúng để chắc chắn rằng mình phát âm chính xác. Một số từ vựng quen thuộc nhưng vẫn thường bị phát âm sai.

Ngoài ra, còn có một điều vô cùng quan trọng: đừng bao giờ Việt hóa âm tiếng Anh.

Cố gắng tìm ra cách đọc tương đương trong tiếng Việt là phương pháp hoàn toàn sai, hãy luyện nghe các âm thật chuẩn, nhận diện, định vị khẩu hình miệng và bắt trước cho đến khi giống y hệt người bản xứ. Ngoài ra, bạn có thể tham gia những website học tiếng Anh online miễn phí để luyện tập thường xuyên, gia tăng khả năng ghi nhớ.

Cách học phát âm tiếng Anh 3: Học quy tắc trọng âm

Ví dụ:

Teacher /ˈtiː.tʃɚ/ trọng âm rơi vào âm tiết thứ nhất.

Arrive /əˈraɪv/ trọng âm rơi vào âm tiết thứ hai.

Pioneer /ˌpaɪəˈnɪr/ có hai trọng âm: trọng âm chính rơi vào âm tiết thứ ba /nir/. Và trọng âm phụ rơi vào âm tiết thứ nhất /paɪ/

“Trọng âm của từ đóng vai trò quan trọng trong phát âm tiếng Anh vì nó giúp chúng ta phân biệt từ này với từ khác khi chúng ta nghe và nói tiếng Anh”

Ví dụ:

Record có hai cách nhấn trọng âm.

Trọng âm rơi vào âm tiết thứ nhất /ˈrek.ɚd/ là danh từ, nghĩa là kỷ lục.

Khi nhấn trọng âm ở âm tiết thứ hai /rɪˈkɔːrd/ thì đó là động từ, nghĩa là ghi chép, thu (âm).

Bạn sẽ dễ dàng nhận thấy có một số từ được viết giống nhau nhưng lại nhấn trọng âm ở vị trí khác nhau tùy theo loại từ. Vì vậy, bạn cần nắm được trọng âm mới có thể phân biệt được các từ trong giao tiếp.

Cách học phát âm tiếng Anh 4: Nắm rõ quy tắc và cải thiện phát âm đuôi s, es và ed

Bên cạnh 44 phiên âm tiếng Anh chuẩn quốc tế trên, cách phát âm đuôi ed, phát âm s, es là những âm thường xuyên xuất hiện trong giao tiếp hàng ngày. Do đó bạn cần luyện tập thêm về 3 âm này.

Những người mới bắt đầu học hoặc các bé lớp 1 sẽ được làm quen với bảng chữ cái tiếng Anh. Tiếng Anh bao gồm 26 chữ cái.

Một số lưu ý khi luyện phát âm 44 âm theo bảng phiên âm quốc tế

Về phần thanh quản

– Rung (hữu thanh): các nguyên âm, /b/, /d/, /g/, /v/, /z/, /m/, /n/, /w/, /j/, /dʒ/, /ð/, /ʒ/

– Không rung (vô thanh): /p/, /t/, /k/, /f/, /s/, /h/, /∫/, /θ/, /t∫/

Về phần lưỡi

– Lưỡi chạm răng: /f/, /v/

– Cong đầu lưỡi chạm nướu: / t /, / d /, / t∫ /, / dʒ /, / η /, / l /.

– Cong đầu lưỡi chạm ngạc cứng: / ɜ: /, / r /.

– Nâng cuống lưỡi: / ɔ: /, / ɑ: /, / u: /, / ʊ /, / k /, / g /, / η /

– Răng lưỡi: /ð/, /θ/.

Về phần môi

– Chu môi: /∫/, /ʒ/, /dʒ/, /t∫/

– Môi mở vừa phải: / ɪ /, / ʊ /, / æ /

– Môi tròn thay đổi: /u:/, / əʊ /

Ngoài ra, để phát âm 44 âm tiếng Anh chuẩn quốc tế, bạn nên lưu ý thêm một số quy tắc khác khi phát âm nguyên âm và phụ âm trong tiếng Anh như phụ âm G, phụ âm C, phụ âm R…

Cách phát âm chuẩn theo bảng phiên âm IPA qua app ELSA Speak

Để học phát âm tiếng Anh hiệu quả cần một quá trình luyện tập lâu dài, đòi hỏi sự chăm chỉ và thực hành thường xuyên. Bạn có thể luyện phát âm tiếng Anh thông qua giao tiếp với người nước ngoài hoặc học giao tiếp tiếng Anh tại các trung tâm, cơ sở dạy tiếng Anh. Một cách đơn giản hơn là bạn có thể luyện phát âm tiếng Anh trực tuyến thông qua các ứng dụng học tiếng Anh miễn phí tại nhà.

ELSA Speak là app học tiếng Anh hiệu quả bằng cách cải thiện phát âm của người dùng, nằm trong top 5 ứng dụng sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) được Google vinh danh và top đầu phần mềm học tiếng Anh dành cho người mất gốc. Học tiếng Anh cùng ELSA Speak, bạn được trải nghiệm:

• Hơn 192 chủ đề, +7.000 bài học, 25.000 bài luyện tập với đầy đủ kỹ năng: Phát âm, nghe, dấu nhấn, hội thoại, intonation,…
• Người dùng được làm bài test (kiểm tra) đầu vào gồm 16 câu, hệ thống sẽ chấm điểm và chỉ ra những ký năng nào tốt, kỹ năng nào cần cải thiện. Từ đó, ELSA Speak sẽ thiết kế lộ trình học cá nhân hóa theo trình độ mỗi người.
• Công nghệ A.I kiểm tra phát âm tiếng Anh, hướng dẫn sửa lỗi theo hệ thống phiên âm chuẩn IPA, từ khẩu hình miệng, cách nhả hơi, đặt lưỡi,…
• Học tiếng Anh 1 kèm 1 cùng gia sư ảo, bạn sẽ được nhắc nhở học tập và báo cáo tiến độ mỗi ngày.
• Học trực tuyến (online) mọi lúc, mọi nơi.
• Phù hợp với mọi lứa tuổi, mọi ngành nghề, học từ cơ bản đến nâng cao.

Với những ưu điểm trên, đã có hơn 40 triệu người dùng trên thế giới, 10 triệu người dùng tại Việt Nam lựa chọn đồng hành cùng ELSA Speak. Còn bạn thì sao? Bạn đã sẵn sàng đăng ký ELSA Pro để nói tiếng Anh hay ngay từ hôm nay?

Những câu hỏi thường gặp về bảng phiên âm IPA: